جريانهاي شكافنده مهمترين علت غرق شدگي در درياي خزر

هر ساله شاهديم كه صدها نفر از هموطناني كه براي گذراندن تعطيلات تابستان و اندكي تفريح به دريا مي‌روند، به يكي از بدترين اشكال مرگ كه همان غرق‌شدگي است، گرفتار شده، خاطره‌اي تلخ نيز در ذهن و جان بازماندگان بر جاي مي‌گذارند. با وجودي كه در سالهاي اخير دليل اصلي مرگ شناگران درياي خزر به خوبي شناخته شده است، ليكن اطلاع رساني كافي در اين زمينه صورت نگرفته و متأسفانه هر سال در فصل گرما، همان وقايع اسفناك سال قبل تكرار مي‌شوند. خواندن چند خط زير مي‌تواند براي شما و عزيزانتان اهميت حياتي داشته باشد. لذا اندكي براي آن وقت بگذاريد.

شنا در دريا هرگز مشابه شنا در استخر نيست و علاوه بر دانستن فن شنا و داشتن مهارت زياد، بايد ويژگيهاي آب دريا را نيز شناخت. آب شور دريا در صورت برخورد با چشم، سوزش چشمي دردناكي ايجاد مي‌كند و تمركز شناگر را كاملاً از بين برده و او را در يافتن مسير ساحل ناتوان مي‌كند. در صورت ورود آب دريا به ناي و ريه فرد، سرفه‌هاي شديدي ايجاد مي‌شود كه عملاً شنا كردن را غيرممكن ساخته و شناگر كاملاً مستأصل مي‌شود. ضربات امواج دريا، فرد را با خود به اين سو و آن سو برده، تمام توان و انرژي وي را مستهلك مي‌كنند. گل‌آلود بودن آبهاي ساحلي درياي خزر موجب مي‌شود كه حتي با عينك شنا هم نتوان در زير آب چيز زيادي مشاهده كرد و مثلاً ناحيه كم‌عمق را از عميق تشخيص داده يا فرد در حال غرق شدن را در زير آب يافت. فردي كه در چنين شرايطي به دام افتد، بسيار دشوار بتواند خود را از مهلكه نجات دهد. ضمناً مطابق يك اصل، براي شناي افراد بالغ در آبهاي دريايي با عمق بيش از يك و نيم متر، نه تنها آنها بايد فنون شنا را به خوبي بدانند بلكه لازم است به توان فيزيكي و استقامات بدني بالاي خود نيز اطمينان داشته باشند. حتي با وجود مهارت بالا و توان بدني فوق‌العاده، هنوز هم دريا جاي امني براي شنا نيست، چراكه:

جريان‌هاي ساحلي از عمده دلايل مرگ شناگران حرفه‌اي مي‌باشند.

امواج دريا با حركت به سمت ساحل همواره حجم زيادي از آب را به طرف خشكي منتقل مي‌كنند. اين حجم وسيع از آب مي‌بايد دوباره به داخل دريا برگردد و براي اين منظور در نقاطي از ساحل، به صورت تقريباً غير قابل پيش‌بيني، درون آب دريا آب‌راهه‌هايي به طرف دريا ايجاد مي‌شود كه در آن آب با سرعت زيادي بر خلاف جهت امواج (يعني از سمت ساحل به سمت دريا) جريان مي‌يابد. اين جريانها كاملاً از امواج آب متفاوت بوده و به آنها جريانهاي ساحلي، جريانهاي شكافنده (Rip Currents)، يا جريانهاي مرگبار گفته مي‌شود كه در بسياري نقاط جهان و بويژه در سواحل درياي خزر، تلفات جاني بسياري را به بار مي‌آورند.

جريان شكافنده از بالا شبيه يك بادبزن دستي است كه دسته آن به سمت ساحل، و دهانه آن به سمت دريا مي‌باشد. دسته اين بادبزن بيشترين قدرت را دارد و صرف‌نظر از اينكه شناگر چقدر شنا بلد است يا چقدر توان جسمي دارد، عملاً برگشت وي به سمت ساحل را غير ممكن ساخته، او را سريعاً با خود به داخل دريا مي‌كشاند. براي درك بهتري از قدرت اين جريان بايد گفت كه سرعت اين جريان معمولاً از ركورد سرعت شناي المپيك نيز بالاتر است؛ بدين معني كه حتي بهترين قهرمان شناي المپيك نيز نمي‌تواند بر خلاف آن شنا كرده و به طرف ساحل برگردد. عرض جريان شكافنده بين ۳ تا بيش از ۶۰ متر، و طول آن به داخل دريا بسيار متفاوت است (گاهي فقط در ناحيۀ شكسته شدن امواج يا همان محلي كه موج فرو ريخته و كف سفيد رنگ تشكيل مي‌دهد بوده، گاهي نيز تا ده‌ها متر به داخل دريا كشيده مي‌شود).